مراقبت‌های بهداشتی و خدمات درمانی در کانادا
مقدمه
کانادا به عنوان یکی از کشورهای پیشرفته جهان، سیستم مراقبت‌های بهداشتی خود را بر پایه اصول عدالت، دسترسی همگانی و پوشش عمومی بنا نهاده است. یکی از مفاهیم کلیدی در این سیستم، خدمات درمانی است؛ مفهومی که نه تنها پایه‌گذار بسیاری از سیاست‌های اجتماعی است، بلکه نقش مهمی در کیفیت زندگی، رفاه اجتماعی و سلامت جمعی ایفا می‌کند.
در این بلاگ، به بررسی دقیق مفهوم خدمات درمانی در کانادا، ساختار اجرایی آن، مزایا و نقاط ضعف آن، و همچنین نحوه دسترسی شهروندان و مهاجران به این خدمات خواهیم پرداخت.
تعریف خدمات درمانی در کانادا
خدمات درمانی در کانادا به مجموعه‌ای از خدمات پزشکی، بیمارستانی، مراقبت‌های اولیه و تخصصی گفته می‌شود که تحت پوشش دولت‌های استانی و فدرال و با حمایت مالی مالیات‌دهندگان به شهروندان ارائه می‌شود. این خدمات شامل ویزیت پزشک عمومی، بستری در بیمارستان‌های دولتی، جراحی‌های ضروری، خدمات اورژانسی و برخی خدمات پیشگیرانه است.
برخلاف برخی کشورها، مردم کانادا معمولاً بابت این خدمات هزینه‌ای مستقیم پرداخت نمی‌کنند، زیرا هزینه‌ها از طریق مالیات تأمین می‌شود. این ساختار به سیستم درمانی کانادا اصطلاحاً یک سیستم «تک‌پرداختی» (Single-Payer System) گفته می‌شود.
ساختار سیستم درمانی کانادا
کانادا فاقد یک سیستم ملی متمرکز خدمات درمانی است. بلکه هر استان و قلمرو (Territory) مسئول برنامه‌ریزی، مدیریت و ارائه خدمات درمانی در محدوده خود است. دولت فدرال نیز با اختصاص بودجه و تعیین استانداردهای کلی (تحت قانون Canada Health Act) نقش حمایتی و نظارتی دارد.
نقش استان‌ها:
- مدیریت بیمارستان‌ها
- تنظیم تعرفه خدمات پزشکی
- ارائه بیمه درمانی عمومی (مانند Ontario Health Insurance Plan – OHIP در استان انتاریو)
- نظارت بر کیفیت و دسترسی خدمات درمانی
نقش دولت فدرال:
- تأمین بخشی از بودجه درمان از طریق مالیات
- تعیین پنج اصل کلیدی سیستم درمانی (همگانی، جامع، قابل دسترسی، قابل انتقال، و دولتی بودن)
- ارائه خدمات درمانی مستقیم به گروه‌هایی مانند جوامع بومی، نظامیان، پناهندگان و زندانیان فدرال
دسترسی به خدمات درمانی برای گروه‌های مختلف
۱. شهروندان و مقیمان دائم
افرادی که شهروند یا دارای اقامت دائم هستند، واجد شرایط دریافت بیمه درمانی دولتی می‌باشند. پس از ثبت‌نام، کارت سلامت دریافت کرده و می‌توانند بدون پرداخت مستقیم هزینه، از بیشتر خدمات درمانی استفاده کنند.
۲. دانشجویان بین‌المللی و کارگران موقت
بسته به استان، برخی از این افراد تحت پوشش بیمه عمومی قرار می‌گیرند یا باید بیمه خصوصی تهیه کنند. مثلاً در بریتیش کلمبیا، دانشجویان می‌توانند تحت پوشش Medical Services Plan (MSP) قرار بگیرند.
۳. پناهجویان و مهاجران تازه‌وارد
افراد در این گروه معمولاً در دوره‌ای چند ماهه تا دریافت اقامت دائم، تحت پوشش بیمه درمانی ویژه‌ای از سوی دولت فدرال (Interim Federal Health Program) قرار دارند.
مزایای سیستم خدمات درمانی کانادا
- پوشش همگانی و برابر: تمام شهروندان صرف‌نظر از درآمد، شغل یا شرایط جسمی به خدمات درمانی اساسی دسترسی دارند.
- عدم پرداخت مستقیم در زمان درمان: مردم به‌طور مستقیم هزینه‌ای بابت مراجعه به پزشک یا بستری در بیمارستان پرداخت نمی‌کنند.
- تمرکز بر پیشگیری و سلامت عمومی: برنامه‌های واکسیناسیون، غربالگری سرطان و مراقبت‌های بهداشتی اولیه به‌صورت رایگان ارائه می‌شوند.
چالش‌های سیستم خدمات درمانی
با وجود مزایای فراوان، سیستم خدمات درمانی کانادا با چالش‌هایی نیز مواجه است:
- صف‌های طولانی انتظار: یکی از مشکلات رایج، مدت زمان زیاد برای ویزیت پزشکان متخصص یا انجام عمل‌های غیرفوری است.
- کمبود نیروی انسانی: به‌ویژه در مناطق دورافتاده، دسترسی به پزشک عمومی و پرستار محدود است.
- عدم پوشش برخی خدمات: خدمات دندانپزشکی، بینایی‌سنجی، داروهای نسخه‌ای و درمان‌های روان‌درمانی معمولاً تحت پوشش بیمه عمومی نیستند و نیاز به بیمه تکمیلی دارند.
بیمه‌های درمانی تکمیلی
برای پوشش خدماتی که در طرح بیمه دولتی گنجانده نشده‌اند، بسیاری از مردم از طریق محل کار یا به‌صورت شخصی، بیمه درمانی تکمیلی تهیه می‌کنند. این بیمه‌ها شامل هزینه‌های دارو، فیزیوتراپی، دندانپزشکی، عینک، و مشاوره‌های روانشناسی می‌شوند.
آینده خدمات درمانی در کانادا
در سال‌های اخیر، دولت‌های استانی و فدرال تلاش‌هایی برای بهبود کارایی سیستم خدمات درمانی آغاز کرده‌اند. دیجیتال‌سازی پرونده‌های پزشکی، گسترش خدمات درمان از راه دور (تله‌مدیسین) و افزایش ظرفیت آموزش پزشکان و پرستاران از جمله اقدامات در دست اجرا هستند.
همچنین بحث‌هایی درباره گسترش پوشش بیمه دولتی به خدمات دندانپزشکی و دارویی در جریان است. در سال ۲۰۲۴، دولت کانادا برنامه دندانپزشکی ملی جدیدی برای خانواده‌های کم‌درآمد معرفی کرد که نشان‌دهنده گام‌هایی به سوی جامع‌تر شدن سیستم درمانی است.
نتیجه‌گیری
سیستم خدمات درمانی در کانادا یکی از نقاط قوت این کشور محسوب می‌شود که پایه آن بر عدالت اجتماعی و سلامت عمومی بنا نهاده شده است. با وجود چالش‌هایی چون صف‌های انتظار و نبود پوشش برخی خدمات، مزایایی چون پوشش همگانی، کیفیت بالای خدمات و هزینه کم برای استفاده‌کننده آن را به الگویی برای بسیاری از کشورهای دیگر تبدیل کرده است.
با مؤسسه مهاجرتی دینا به سوی آینده ای روشن با ما مهاجرت کنید.
